درد و انواع آن

آیا تاکنون برایتان پیش آمده است که به دردی که تجربه کرده‌اید یا ممکن است در آینده دچارش شوید، فکر کنید؟ یا این پرسش برایتان مطرح شده است که منشأ درد چیست و چرا به‌وجود می‌آید؟

درد به‌خودی‌خود تجربه‌ای ناخوشایند است و هیچ‌کس از رنج کشیدن لذت نمی‌برد. بااین‌حال، باید توجه داشت که درد یکی از مهم‌ترین راه‌های ارتباطی بدن با ماست. با وجود ناخوشایند بودن، درد در بسیاری از موارد مفید است. احساس درد به ما هشدار می‌دهد که بخشی از بدن دچار مشکل شده است و نیاز به رسیدگی دارد. در نتیجه می‌توانیم درمان را به‌موقع آغاز کنیم.

در این مقاله، ابتدا با مفهوم کلی درد آشنا خواهیم شد و پس از تعریف آن، به انواع درد و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت.

تعریف درد

درد را می‌توان نوعی احساس ناخوشایند دانست که بدن در واکنش به آن، سیستم دفاعی خود را فعال می‌کند. درد، یک سازوکار محافظتی پیچیده و حیاتی در بدن انسان است. این پدیده بخشی ضروری از فرایند تکامل به‌شمار می‌رود که به محافظت از بدن در برابر آسیب‌ها و خطرات کمک می‌کند.

درد به‌عنوان یک هشدار عمل می‌کند و ما را از وجود مشکل یا آسیب در بخشی از بدن آگاه می‌سازد. این احساس، دامنه گسترده‌ای دارد؛ از دردهای خفیف و آزاردهنده مانند نیشگون، تا دردهای شدید و ناتوان‌کننده نظیر درد ناشی از قطع عضو.

درد ممکن است موقتی و وابسته به یک اتفاق خاص باشد، یا به‌صورت مزمن و مداوم برای چند ماه ادامه یابد. عوامل ایجاد درد ممکن است بسیار متنوع باشد و نحوه تجربه آن نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای نمونه، دردی که در اثر بریدگی سطحی پوست ایجاد می‌شود، ممکن است برای یک فرد قابل تحمل باشد، اما همان درد برای فردی دیگر تجربه‌ای بسیار آزاردهنده و ناتوان‌کننده تلقی شود.

دلایل بروز درد

آغاز درد در بدن ممکن است دلایل گوناگونی داشته باشد که تشخیص و بررسی دقیق آن نیازمند نظر متخصصان مربوطه است. بااین‌حال، براساس تعریف کلی درد، می‌توان برخی از عوامل رایج را به شرح زیر برشمرد:

– ضربه

یکی از شایع‌ترین عواملی که منجر به بروز درد در بدن می‌شود، ضربه است. برخورد بدن با اجسام سخت، سقوط از ارتفاع، یا حوادثی مانند تصادف، ممکن است باعث آسیب به بخش‌های مختلف بدن شوند و در نتیجه، احساس درد را به‌دنبال داشته باشند.

– افزایش سن

تقریباً همه افراد با افزایش سن درجاتی از درد را تجربه می‌کنند. با بالا رفتن سن، عملکرد طبیعی بدن دچار افت می‌شود و توان عضلانی و قوای جسمی کاهش می‌یابد. در نتیجه، با کاهش مقاومت بدن، درد در نواحی مختلف آغاز می‌شود.

– بیماری

هنگام ابتلا به بیماری‌های مختلف، نظم طبیعی عملکرد بدن دچار اختلال می‌شود. این اختلال ممکن است به‌صورت درد در بخش‌های مختلف بدن بروز کند که در واقع واکنش بدن نسبت به شرایط غیرعادی داخلی است.

– اختلالات عصبی و روانی

اختلالات عصبی یا روانی نیز ممکن است تأثیر مستقیمی بر عملکرد بدن داشته باشند. این دسته از مشکلات ممکن است موجب بروز دردهایی در نواحی خاصی از بدن شوند؛ حتی در غیاب آسیب جسمی قابل مشاهده.

انواع درد

برای طبقه‌بندی و دسته‌بندی درد، روش‌های مختلفی وجود دارد. بااین‌حال، رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع درد، درد حاد است که در ادامه به آن پرداخته می‌شود:

– درد حاد

درد حاد دردی است که به‌صورت ناگهانی بروز می‌کند، مدت‌زمان کوتاهی ادامه دارد و معمولاً با بهبود وضعیت بدن از بین می‌رود. این نوع درد ممکن است پس از جراحی، شکستگی استخوان، عفونت دندان یا سنگ کلیه ایجاد شود. درد حاد معمولاً در ابتدا شدت بیشتری دارد و با احساس ناخوشایندی همراه است، اما با گذشت زمان، شدت آن کاهش می‌یابد و در نهایت از بین می‌رود.

درد حاد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.

درد سوماتیک (Somatic pain):

این نوع درد سطحی است و معمولاً در پوست یا بافت‌های نرم نزدیک به سطح پوست احساس می‌شود.

درد احشایی (Visceral pain):

منشأ این درد اندام‌های داخلی بدن یا پوشش‌های درونی حفره‌های بدن است. اغلب به‌صورت مبهم و عمیق تجربه می‌شود.

درد ارجاعی (Referred pain):

در این حالت، درد از یک ناحیه خاص در بدن منشأ می‌گیرد، اما در نقطه‌ای دیگر احساس می‌شود. برای مثال، در حمله قلبی، درد ممکن است در ناحیه شانه یا بازوی چپ ظاهر شود، درحالی‌که منشأ آن قلب است.

– درد مزمن

درد مزمن در مقایسه با درد حاد، مدت‌زمان بسیار طولانی‌تری بدن را درگیر می‌کند و ممکن است چندین ماه یا حتی بیشتر ادامه یابد. برخلاف درد حاد که اغلب منشأ مشخصی دارد، درد مزمن گاهی بدون علت واضحی بروز می‌کند؛ بااین‌حال، در بسیاری از موارد، منشأ آن آسیب به بافت‌های عضلانی یا اعصاب است.

به‌طورکلی، به دردی که بیش از سه ماه ادامه داشته باشد، درد مزمن گفته می‌شود. این نوع درد اغلب در افراد مسن دیده می‌شود، اما ممکن است در هر سنی بروز کند. در برخی افراد، درد مزمن نتیجه بیماری‌های زمینه‌ای مانند آرتروز است. در موارد دیگر، ممکن است پس از درد حاد ناشی از آسیب، جراحی یا بیماری‌های دیگر بروز کند.

– درد عصبی

یکی دیگر از انواع درد، درد عصبی یا نوروپاتیک است. این نوع درد زمانی ایجاد می‌شود که اعصاب بدن به دلایل مختلف دچار آسیب شوند. بیماری‌های گوناگونی ممکن است عامل بروز دردهای عصبی باشند که تشخیص علت زمینه‌ای و درمان آن ضروری است.

برای مثال، دیابت یکی از علل شایع دردهای عصبی به شمار می‌رود.

درد نوروپاتیک معمولاً به شکل‌هایی چون سوزش، تیر کشیدن، دردهای تیز و ناگهانی یا احساسی شبیه فرو رفتن سوزن بروز می‌کند. گاهی نیز ممکن است فرد به محرک‌های طبیعی مانند لمس، گرما یا سرما واکنش غیرعادی و دردناک نشان دهد.

از دیگر عواملی که ممکن است موجب درد نوروپاتیک شوند، می‌توان به سرطان، الکلیسم مزمن، سکته مغزی، قطع عضو، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و بیماری‌هایی نظیر دیابت اشاره کرد.

درمان درد

مدیریت درد به روش‌های مختلفی انجام می‌شود؛ ازجمله فیزیوتراپی، گرمادرمانی، طب سوزنی و دیگر رویکردهای غیردارویی. برنامه‌های مدیریت درد بسته به نوع درد، شدت آن، شرایط پزشکی فرد و همچنین ترجیحات شخصی متفاوت هستند.

یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای کنترل درد، استفاده از داروهاست. داروها را می‌توان به‌صورت بدون نسخه (OTC)، تجویزی، تزریقی، کرم یا ژل‌ استفاده کرد.

در این میان، محصولات موضعی نیز نقش مؤثری در تسکین درد دارند. کرم التیام درد کنورت و ژل التیام درد کنورت پرو ازجمله گزینه‌های مؤثر در درمان دردهای عضلانی و مفصلی به‌شمار می‌روند. این محصولات با بهره‌مندی از فرمولاسیون ویژه و ترکیب منحصربه‌فرد کانابیدیول، به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کنند.

در چه زمانی درد به درمان توسط پزشک نیاز دارد؟

اگر دردی که تجربه می‌کنید، ادامه یابد و علائمی از بهبود در آن مشاهده نشود، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. درد مزمن ممکن است کیفیت زندگی را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهد و باید به‌طور حرفه‌ای بررسی و درمان شود.

کلام آخر

درد واکنش طبیعی بدن در برابر مشکلات یا آسیب‌هاست. زمانی که دردی در بدن احساس می‌شود، در واقع هشداری از سوی بدن برای توجه و رسیدگی به یک مشکل داخلی است. برخی از دردها به‌مرور زمان بهبود می‌یابند، اما برخی دیگر به ارزیابی پزشکی و درمان تخصصی نیاز دارند.

در مواجهه با درد، باید شدت، مدت‌زمان و نوع آن بررسی شود. اگر درد حاد باشد و ظرف چند روز کاهش یابد، معمولاً نیازی به اقدام خاصی نیست. اما درصورتی‌که درد مزمن، مداوم یا ناتوان‌کننده باشد، حتماً باید آن را جدی گرفت و به پزشک مراجعه کرد.

در این مقاله، با تعریف درد، انواع آن و راه‌های مدیریت و درمان آشنا شدیم. آگاهی از این موارد در بهبود کیفیت زندگی و حفظ سلامت بدن نقش مهمی دارد.

منابع