اگر دچار دردهای مزمن مفصلی هستید، احتمالاً از دانستن خواص درمانی کانابیدیول (Cannabidiol) یا سی‌بی‌دی (CBD) شگفت‌زده خواهید شد. سی‌بی‌دی، دلتا-9-تتراهیدروکانابینول (delta-9-tetrahydrocannabinol) یا تی‌اچ‌سی (THC) و مواد شیمیایی دیگر، همگی در گیاه ماری‌جوانا یافت می‌شوند. سی‌بی‌دی برخلاف تی‌اچ‌سی روان‌گردان نیست؛ یعنی سبب مستی یا نشئگی حاصل از مصرف ماری‌جوانا نمی‌شود. امیدوارم قبلاً از این‌گونه محصولات استفاده کرده باشید و از اثرات شگفت‌انگیز آن در تسکین دردهای عضلانی و اسکلتی و بهبود دردهای ناشی از آرتروز، روماتیسم و نوروپاتی محیطی بهره برده باشید.
براساس نظرسنجی سال 2019 گالوپ، حدود 14 درصد از آمریکایی‌ها از محصولات سی‌بی‌دی استفاده می‌کنند و مهم‌ترین دلیل آن‌ها برای استفاده، داشتن درد است. بنیاد التهاب مفاصل (Arthritis Foundation) در یک نظرسنجی، متوجه شد که 29 درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی، در حال استفاده از سی‌بی‌دی هستند (بیشتر به‌صورت موضعی) و نزدیک به 80 درصد از پاسخ‌دهندگان یا در حال استفاده هستند یا در گذشته استفاده کرده‌اند یا به استفاده از آن فکر می‌کنند. بیشتر کسانی که در حال استفاده از سی‌بی‌دی هستند، گزارش داده‌اند که در عملکرد فیزیکی، خواب و به‌طورکلی، در سلامت جسمانی‌شان درجاتی از بهبودی حاصل شده است. همچنین برخی از افراد بهبود درد و کاهش سفتی مفاصل خود را گزارش کرده‌اند.
شاید وسوسه شده‌اید این محصولات را امتحان کنید. باید بدانید که استفاده از سی‌بی‌دی در بیشتر انواع دردهای مفاصل، بهترین گزینه درمانی است؛ زیرا سی‌بی‌دی اثربخشی مناسبی دارد و درعین‌حال، اعتیادآور نیست. چه شواهدی از مؤثر بودن سی‌بی‌دی موجود است؟ متخصصان چه توصیه‌ای دارند؟ تا همین اواخر، پژوهش‌های اندکی بر روی این ماده انجام شده بود و دستورالعمل‌ها برای استفاده عموم در رابطه با محصولات سی‌بی‌دی -که حالا به‌طور فزاینده‌ای قانونی شده‌اند و به‌شدت تبلیغ می‌شوند- حتی از آن نیز کمتر بود. اما حالا دستورالعمل‌هایی وجود دارد و مطالعات نیز رو به گسترش است.
سخنی درباره دردهای التهابی مفاصل
باید تأکید کرد که بیشتر از 100 نوع التهاب مفاصل وجود دارد. هدف درمان در تمام انواع التهاب مفاصل، کاهش درد و گرفتگی و حفظ کارکرد مفاصل است. برای بیماری‌های مشخصی مثل روماتیسم مفصلی، داروهای متعارفی که توسط پزشک تجویز می‌شوند، باید طبق دستور مصرف شوند؛ زیرا این داروها مانع آسیب همیشگی مفصل و بدتر شدن ناتوانایی ناشی از این بیماری می‌شوند. در کنار داروهای تجویزشده برای روماتیسم و سایر بیماری‌های التهابی مفاصل، محصولات حاوی سی‌بی‌دی هم می‌توانند به‌عنوان مکمل استفاده شوند.
چه شواهدی وجود دارد که سی‌بی‌دی در درمان درد مزمن مفاصل و درمان بیمارهای مفصلی مؤثر است؟
بعضی تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهند سی‌بی‌دی ممکن است برای تسکین دردهای التهابی مفاصل راهکاری نویدبخش باشد. مطالعات روی حیوانات حاکی از اثر ضدالتهابی این ماده و تأثیر آن در التیام درد است. در یک گزارش مفصل تحلیلی در ارتباط با اثرات شاهدانه نتیجه گرفته شد که «شواهد مهمی وجود دارد که نشان می‌دهد شاهدانه، درمانی مؤثر برای دردهای مزمن در بزرگسالان است».
علاوه‌بر این، گزارش‌هایی وجود دارد که نشان‌دهنده بهبود چشمگیر درد در افرادی است که سی‌بی‌دی را به شکل‌های گوناگون (مثلاً به‌صورت کپسول، مایع، پماد موضعی و افشانه) استفاده کرده‌اند.
آیا درمان با سی‌بی‌دی جنبه‌های منفی نیز دارد؟
استفاده از سی‌بی‌دی بسیار ایمن است؛ زیرا سی‌بی‌دی به‌طورکلی ماده‌ای بی‌خطر شمرده می‌شود و خاصیت تحریک مغزی ندارد و اعتیادآور نیست. درباره خانم‌های باردار، سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از آن را ممنوع کرده است؛ زیرا شواهد برای ایمنی این ماده در دوران بارداری کافی نیست.
سی‌بی‌دی یک ضعف مشخص دارد؛ قیمت آن. دامنه قیمت سی‌بی‌دی گسترده است، اما این ماده اصلاً ارزان نیست و قیمتش بسته به مقدار، فراوانی محصول و فرمول‌بندی آن ممکن است بسیار زیاد باشد. بیمه‌های سلامت نیز معمولاً آن را تحت پوشش قرار نمی‌دهند.
آیا دستورالعمل‌هایی درباره نحوه استفاده از سی‌بی‌دی برای درمان دردهای مزمن مفصلی وجود دارد؟
تا همین اواخر، دستورالعمل‌های بسیار اندکی در دسترس افراد مبتلا به درد التهاب مفاصل وجود داشت که به درمان با سی‌بی‌دی علاقه‌مند بودند. اگر این‌گونه محصولات در دسترس بیماران و پزشکان بود و تمایل به مصرف داشتند، ناچار بودند به‌تنهایی تصمیم بگیرند که آیا سی‌بی‌دی یک انتخاب منطقی برای درمان یک بیماری معین هست یا خیر. این وضع هنوز هم وجود دارد، اما دستورالعمل‌هایی در این‌باره منتشر شده است. در ادامه مجموعه‌ای از آن‌ها برای افرادی ذکر می‌شود که می‌خواهند درمان با سی‌بی‌دی را پیگیری کنند. از نظر من این دستورالعمل‌ها کاملاً موجه هستند.
بایدها
- اگر به‌دنبال یکی از محصولات سی‌بی‌دی هستید، محصولی را انتخاب کنید که به‌طور مستقل، از نظر خلوص، قدرت و ایمن بودن آزمایش شده است) مانند محصول کرم التیام درد کنورت که گواهی‌ها و تاییدیه‌های لازم را از سازمان غذا و دارو ایران دریافت کرده است).
- سی‌بی‌دی باید یکی از اجزای برنامه جامع برای کنترل درد باشد؛ برنامه‌ای که شامل درمان‌های غیردارویی (مثل ورزش) و پشتیبانی روانی (از سوی گروه پزشکی) نیز باشد.
- اهداف درمانی را در پایان دوره‌های کوتاه زمانی جای دهید. مثلاً هدف‌تان را کاهش درد زانو طی دو هفته پس از شروع درمان قرار دهید، به‌طوری‌که به شما امکان بدهد حوالی خانه‌تان پیاده‌روی کنید. بعداً، اگر بهبود حاصل شد، می‌توانید اهداف را تغییر دهید.
- پزشک(های) خود را از برنامه درمان با سی‌بی‌دی مطلع کنید، بر دردتان نظارت داشته باشید و داروهایتان را از داروخانه‌ها (و نه از فروشندگان غیرقانونی محصولات سی‌بی‌دی) تهیه کنید.
نبایدها
- سی‌بی‌دی را تنها انتخاب برای تسکین درد قرار ندهید. بهتر است محصولات سی‌بی‌دی را به عنوان مکمل باقی درمان‌هایی که پزشک برای شما مدنظر قرار داده است استفاده کنید.
- اجازه ندهید کسی غیر از پزشک(ها) (مثلاً فروشندگان غیرقانونی محصولات سی‌بی‌دی) دردهای مزمن شما را کنترل کنند؛ کنترل درد باید میان شما و گروه درمانی اتفاق بیفتد، حتی اگر درمان با سی‌بی‌دی باشد.
- افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی یا بیماری‌های مرتبط نباید داروهای تجویزی خود را که سبب محافظت از مفاصل در برابر آسیب‌های آینده می‌شوند، قطع کنند. هرگونه تغییر در برنامه دارویی خود را با پزشک در میان بگذارید.
مطالعه بیشتر: اثرات سی‌بی‌دی بر ورزشکاران
سخن پایانی
اگر به درمان دردهای مزمن مفاصل یا درمان بیمارهای مفصلی با سی‌بی‌دی علاقه‌مند هستید یا از این محصولات استفاده می‌کنید، جنبه‌های مثبت و منفی آن را با همکاری کسانی که دارو را برای شما فراهم می‌کنند، مرور کنید. به این ترتیب، به‌کمک یکدیگر می‌توانید برای یک برنامه منطقی درمان تصمیم بگیرید. بسته به نوع التهاب مفاصل، بسیار مهم است که مصرف داروهای تجویزی همیشگی خود را ادامه بدهید، حتی اگر به‌دنبال تسکین بیشتر درد به‌کمک محصولات سی‌بی‌دی هستید.
با توجه به موارد ذکر شده، اگر سی‌بی‌دی بتواند علائم بیماری شما را بهبود ببخشد، ارزشش را دارد به آن فکر کنید.
منبع
این مقاله ترجمه‌ای از «آیا سی‌بی‌دی به درمان بیمارهای مفصلی کمک می‌کند؟»، نوشته رابرت اچ. اشمرلینگ، پزشک، ویراستار ارشد، هیئت‌علمی نشریه سلامت هاروارد و عضو هیئت‌مشاوران سردبیر نشریه سلامت هاروارد است. دکتر رابرت اچ. اشمرلینگ پزشک ارشد پیشین بخش روماتولوژی مرکز پزشکی بت و عضو کنونی هیئت‌علمی همین رشته در مدرسه پزشکی هاروارد است. تیم تخصصی سایت کنورت در راستای آگاهی‌بخشی علمی، این مقاله را به‌صورت دقیق ترجمه کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است. گفتنی است که از زمان انتشار این مقاله تا امروز، تحقیقات جدیدی نیز انجام شده است که تأیید دیگری بر مؤثر بودن محصولات حاوی سی‌بی‌دی نظیر کرم التیام درد کنورت بر کاهش دردهای مرتبط با بیماری‌های مفصلی مانند آرتروز و روماتیسم است.