گرفتگی عضلانی، انقباض یا اسپاسمی دردناک و کنترل‌ناپذیر در عضلات است. علت دقیق آن هنوز ناشناخته است، اما برخی از ریسک فاکتورهای بروز آن شامل وضعیت بدنی ضعیف، کمآبی بدن و خستگی عضلانی است. شما می‌توانید با کشش ملایم عضله و ماساژ دادن ناحیه به کاهش مدت و شدت گرفتگی کمک کنید. درصورتی‌که به طور پیوسته گرفتگی عضلات را تجربه می‌کنید یا اگر گرفتگی بیش از چند دقیقه طول می‌کشد، باید به پزشک مراجعه کنید. در این مقاله کوشیده‌ایم آنچه نیاز است درباره گرفتگی عضلات بدانید، یکجا گردآوری کنیم.
گرفتگی عضلات چیست؟
گرفتگی عضلانی (Muscle cramp) نوعی اسپاسم غیرارادی و دردناک عضله است. هر عضله‌ای ممکن است تحت تأثیر گرفتگی عضلانی قرار گیرد، اما به‌طور ویژه گرفتی عضلانی در عضلات مچ پا به سمت انگشتان و ساق پا رایج‌تر است. مدت زمان گرفتگی عضلانی ممکن است متفاوت باشد و به‌طورکلی خودبه‌خود برطرف می‌شود. علت دقیق گرفتگی عضلانی ناشناخته است، اما برخی از ریسک فاکتورهای بروز آن شامل شرایط بدنی نامناسب، عدم تعادل در میزان مواد معدنی و الکترولیت‌ها در بدن، و عضلات سفت و غیر قابل انعطاف است.
گرفتگی‌های عضلات معمولاً بی‌خطر هستند، اما برخی اوقات ممکن است نشان‌دهنده بیماری زمینه‌ای مانند تصلب شرایین (تنگ شدن شریان‌ها) باشد. گرفتگی منظم یا شدید که بیش از حد طول بکشد، باید توسط پزشک بررسی شود.
علائم گرفتگی عضلات
رایج‌ترین علائم گرفتگی عضلات عبارت‌اند از:
- احساس اسپاسم به‌صورت ناگهانی، غیرقابل کنترل و دردناک در عضله
- انقباض غیرارادی عضلانی
- درد ناگهانی و شدید
- سفت یا خشک شدن عضله
مواد معدنی و الکترولیت‌ها
بافت عضلانی تا حدی به طیفی از مواد معدنی، الکترولیت‌ها و سایر مواد شیمیایی برای انقباض و ریلکس شدن نیازمند است. برخی از این مواد مهم عبارت‌اند از: کلسیم، منیزیم، پتاسیم و سدیم. رژیم غذایی نامناسب، کمآبی بدن، اسهال و استفراغ، تنها برخی از عواملی هستند که تصور می‌شود تعادل مواد معدنی و الکترولیت‌های بدن را مختل و عضلات را مستعد گرفتگی کنند.
علت گرفتگی عضلات
علت دقیق گرفتگی عضلات مشخص نیست، اما عوامل بروز گرفتگی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عضلات سفت و غیر قابل انعطاف
- وضعیت بدنی ضعیف
- ضعف عضلانی
- رژیم غذایی نامناسب
- فشار فیزیکی بیش از اندازه
- به‌کارگیری فیزیکی عضلاتی که از قبل گرم نشده‌اند
- آسیب بافت عضلانی
- خستگی عضلانی
- تعریق بیش از حد
- کمآبی بدن
- کاهش رسیدن خون به اندام‌ها (ایسکمی)
گرفتگی عضلانی ناشی از عوامل زمینه‌ای پزشکی
برخی بیماری‌ها یا شرایط ممکن است خطر گرفتگی عضلات را افزایش دهند، ازجمله:
- آترواسکلروز: وضعیتی که با تنگ شدن شریان‌ها به‌دلیل تشکیل پلاک‌های چربی شناخته می‌شود. اگر خون‌رسانی کافی نباشد، ماهیچه‌ها بیشتر دچار گرفتگی می‌شوند.
- سیاتیک: درد در باسن و ساق پا ناشی از فشار بر اعصاب در قسمت پایین کمر. در برخی موارد، عصب تحریک‌شده ممکن است باعث شود عضلات مرتبط منقبض شوند.
- داروها: برخی داروها ممکن است از طرق مختلفی مانند اثر بر سطح الکترولیت‌ها در بدن، منجر به گرفتگی عضلات شوند.
گزینه‌های درمانی برای گرفتگی عضلات
بیشتر گرفتگی‌های عضلانی پس از چند ثانیه یا چند دقیقه برطرف می‌شوند. اما گزینه‌های درمانی موجود عبارت‌اند از:
- کشش و ماساژ: عضلات گرفته را به صورت ملایم و ممتد بکشید. سپس ناحیه را به‌آرامی ماساژ دهید تا گرفتگی کم شود. درصورتی‌که از چگونگی کشش و ماساژ مطمئن نیستید، برای مشاوره به فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
- کیسه یخ: در موارد گرفتگی شدید ممکن است استفاده از کیسه یخ برای چند دقیقه، به بهبود گرفتگی عضله کمک کند.
- محصولات موضعی: استفاده از محصولات موضعی، به‌ویژه محصولاتی که حاوی کانابیدیول (سی بی دی) هستند نظیر ژل التیام درد کنورت پرو برای رفع سریع اسپاسم و گرفتگی عضلات بسیار مؤثر است.
- دارو: برخی از داروها برای کنترل گرفتگی عضلات مفید هستند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به پزشک مراجعه کنید.
- سایر درمان‌ها: اگر گرفتگی عضلات پیوسته را تجربه می‌کنید یا اگر گرفتگی بیش از چند دقیقه طول می‌کشد، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است یک بیماری پزشکیِ تشخیص داده‌نشده داشته باشید که نیاز به درمان دارد.
راهکارهای پیشگیری از گرفتگی عضلات
راهکارهای کاهش احتمال گرفتگی عضلات شامل موارد زیر است:
- سطح آمادگی جسمانی خود را ارتقا دهید.
- حرکات کششی منظم را در برنامه تناسب اندام خود بگنجانید.
- هر زمان که ورزش یا حرکت ورزشی تیمی انجام می‌دهید، بدن خود را کاملاً گرم و سپس کاملاً سرد کنید.
- قبل، حین و بعد از ورزش مقدار زیادی آب بنوشید.
- اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی‌تان به میزان کافی مغذی و شامل میوه و سبزیجات فراوانی باشد.
- گرفتن ماساژ منظم ممکن است به کاهش تنش عضلانی کمک کند.
- کفش مناسب بپوشید و از پوشیدن مداوم کفش‌های پاشنه‌بلند اجتناب کنید.
منابع:
- مقاله «گرفتگی عضلات» از سایت بترهلث
- مدخل «گرفتگی عضلات» در سایت مدلاین‌پلاس
سوالات متداول آنچه باید درباره گرفتگی عضلات بدانید
علت گرفتگی عضلات چیست؟
گرفتگی عضلات نوعی اسپاسم غیرقابل کنترل و دردناک عضله است. علت دقیق آن هنوز ناشناخته است، اما برخی از عوامل ابتلا شامل وضعیت بدنی نامناسب، کمآبی بدن و خستگی عضلانی است.
بهترین راهکار برای کاهش گرفتگی عضلات چیست؟
شما می‌توانید با کشش ملایم عضله و ماساژ دادن ناحیه به کاهش مدت و شدت گرفتگی کمک کنید. همچنین استفاده از محصولات موضعی حاوی کانابیدیول (سی بی دی) نظیر ژل التیام درد کنورت پرو برای رفع سریع اسپاسم و گرفتگی عضلات بسیار مؤثر است.
آیا برای گرفتگی عضلات باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر به‌صورت پیوسته گرفتگی عضلات را تجربه می‌کنید یا اگر گرفتگی بیش از چند دقیقه طول می‌کشد، به پزشک مراجعه کنید.