اسکارها به عنوان بخشی از فرآیندِ بهبود پس از بریدگی یا آسیب‌دیدگیِ پوست ایجاد می‌شوند. پوست با رشدِ بافتِ جدید، خود را ترمیم می‌کند تا زخم را به هم متصل کند و شکافِ ناشی از آسیب‌دیدگی را پُر کند. بافت اسکار عمدتاً از پروتئینی به نام کلاژن ساخته شده است. انواع اسکار پوستی در هر شکل و اندازه ایجاد می‌شوند؛ برخی از آنها بزرگ و دردناک‌اند، در حالی‌که برخی به سختی قابل مشاهده‌‌اند. افرادی که پوست تیره دارند (به ویژه افرادی با اصالتِ آفریقایی، آسیایی یا اسپانیایی) و همچنین افراد مو قرمز، بیشتر در معرض اسکارهای کلوئیدی هستند.
کلوئیدها، اسکارهای برجسته‌ای‌اند که رشد کرده و فراتر از ناحیه آسیب دیده گسترش می‌یابند. اسکارهای شما ممکن است بسته به اندازه، نوع و محلِ آنها ناخوشایند به نظر برسند و حتی ممکن است حرکت کردن را دشوار کنند. همۀ اسکارها نیاز به درمان ندارند و بسیاری از آنها با گذشتِ زمان از بین می‌روند. اگر اسکار، شما را آزار می‌دهد یا باعث درد می‌شود، درمان‌ها می‌توانند کمک کننده باشند.
اگر از ظاهر یک اسکار ناراضی هستید به پزشک خود مراجعه کنید. ممکن است مجبور نباشید با زخمی که شما را آزار می‌دهد، زندگی کنید. روش‌های تشخیصی متعددی برای این منظور وجود دارد و درمان مؤثر می‌تواند اسکارها را صاف‌تر یا غیر مشهودتر کند.
انواع اسکار پوستی
اسکار می‌تواند در هر نقطه از پوست ایجاد شود. انواع اسکار پوستی وجود دارد؛ از جمله:
- فرو رفته (آتروفیک): این اسکارهای فرو روفته اغلب ناشی از آبله مرغان یا آکنه هستند. آنها شبیهِ گودی‌های گرد یا فرورفتگی‌های کوچک در پوست‌اند. آنها همچنین به اسکارهای یخ‌‌شکن معروف‌اند و اغلب روی صورت ایجاد می‌شوند. اسکارهای آکنه ممکن است با افزایش سن بیشتر نمایان شوند زیرا پوست به مرور زمان کلاژن و خاصیت ارتجاعیِ خود را از دست می‌دهد.
- کلوئیدها: این اسکارها در بالای سطح پوست به وجود می‌آیند و در خارج از ناحیۀ زخم پخش می‌شوند. بافتِ اسکارِ بیش از حد رشد کرده می‌تواند بزرگ شود و ممکن است بر حرکت تأثیر بگذارد.
- برآمده (هیپرتروفیک): هنگامی که انگشت‌تان را روی آن می‌گذارید، می‌توانید یک اسکار برآمده را حس کنید. این اسکارهای برجسته ممکن است با گذشت زمان کوچک‌تر شوند اما هرگز به طور کامل، صاف نمی‌شوند. برخلافِ کلوئیدها، آنها رشد نمی‌کنند یا فراتر از ناحیۀ زخم شده، گسترش نمی‌یابند.
- مسطح: اگرچه ممکن است در ابتدا کمی برآمده باشد، اما این نوع اسکار با بهبودی، صاف می‌شود. اسکارهای مسطح اغلب صورتی یا قرمز هستند. با گذشت زمان، ممکن است کمی روشن‌تر یا تیره‌تر از پوستِ اطراف شوند.
- انقباض: این نوع اسکار اغلب پس از سوختگی ایجاد می‌شود. اسکار انقباض باعث سفت شدن (انقباض) پوست می‌شود. این اسکارها می‌توانند موجب دشواری در حرکت شوند، به ویژه زمانی که اسکار به عضلات و اعصاب وارد می‌شود یا روی یک مفصل رخ می‌دهد.
- تَرَک‌های پوستی: وقتی پوست به سرعت کشیده یا جمع شود، بافت‌های متصل زیر پوست آسیب می‌بینند. ترک‌های پوستی اغلب در دوران بارداری، بلوغ یا پس از افزایش یا کاهش وزن زیاد ایجاد می‌شوند. آنها معمولاً روی سینه‌ها، شکم، ران‌ها و بازوها نمایان می‌شوند.
همچنین بافت اسکار می‌تواند داخلِ بدن ایجاد شود. بافت اسکار داخلی می‌تواند ناشی از جراحی (مانند چسبندگی شکم) و برخی وضعیت‌های سلامتی مانند سندرم آشرمن (چسبندگی رحم) و بیماری کجیِ آلت تناسلی باشد. یک بیماریِ خودایمنی مانند اسکلرودرمی تغییرات پوستیِ اسکارمانندِ ناشی از التهاب در پوست ایجاد می‌کند.
دلیل به وجود آمدن اسکار پوستی
اسکارها بخشی از روندِ بهبودی بدن هستند. پوست به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن شما، مانعی برای محافظت شما در برابر میکروب‌ها و سایر مواد زیان‌آور است. زمانی که پوست آسیب می‌بیند، بدن بافت جدیدی از کلاژن می‌سازد تا به بسته شدنِ مجدد آن کمک کند.
کلاژن نقش‌های مهمی در سراسرِ بدن‌تان ایفا می‌کند؛ از جمله حجیم کردنِ پوست و کمک به محافظت غضروف از مفاصل. زمانی که یک اسکار ایجاد می‌شود، رشته‌های کلاژن، پوست آسیب دیده را ترمیم می‌کنند و هر ناحیۀ باز را می‌بندند. بافت جدید از شما در برابر عفونت محافظت می‌کند.
تشخیص و آزمایش‌ها اسکار پوستی
شما به راحتی می‌توانید اکثر اسکارها را خودتان، با توجه به ناحیۀ پوستی بهبود یافته از جراحت، تشخیص دهید. اسکارها اغلب تیره‌تر، روشن‌تر یا صورتی‌تر از پوست ناحیۀ اطراف‌شان به نظر می‌رسند.
پزشک معالج شما یک معاینه فیزیکی برای ارزیابی اسکار مشکل‌سازشده انجام می‌دهد. پزشک برای تشخیص نوع اسکار به اندازه، بافت و رنگ آن نگاه می‌کند. درمان‌ها بسته به نوعِ اسکار، محل، علت آن و مدت زمانی که آن را داشته‌اید متفاوت است.
منابع:
1. «اسکار پوستی» از سایت مِدلاین‌پلاس
2. «انواع اسکارهای پوستی» از سایت رسمی کلینیک کلیولند
سوالات پر تکرار اسکار پوستی
انواع اسکار پوستی چیست؟
اسکارهای آتروفیک (فرورفته)، هیپرتروفیک (برآمده)، کلوئیدی، انقباضی، مسطح و ترک‌های پوستی مهم‌ترین انواع اسکار هستند.
اسکارها چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
اسکارها اغلب تیره‌تر، روشن‌تر یا صورتی‌تر از پوست ناحیه اطراف خود به نظر می‌رسند. متخصصان پوست با معاینه و با توجه به بافت و رنگ آنها می‌توانند نوع اسکارها را تشخیص دهند و درمان مؤثری برای آنها پیشنهاد دهند.