درک چگونگی پیشرفت میگرن به مبتلایان کمک می‌کند که علائم خود را پیش‌بینی و مدیریت کنند. حملات میگرنی فازهای متعددی دارد که به‌دلیل تکرار زیاد به‌عنوان الگوهای زمان‌بندی حملات میگرنی شناخته شده‌اند. علائم مرتبط با مراحل اولیه حمله میگرن، مانند خستگی و تاری دید، معمولاً در مراحل پرودروم و اورا اتفاق می‌افتد و به‌عنوان علائمی هشداردهنده عمل می‌کند. افراد با بروز این نشانه‌ها باید به سراغ راهکارهای کاهش سردردهای میگرنی نظیر استفاده از رول تسکین سردرد کنورت ام بروند. شناسایی و درمان زودهنگام حمله میگرنی ممکن است در برخی افراد از بروز علائم شدید بعدی جلوگیری کند. در این مقاله، به چهار مرحله اصلی حملات میگرنی پرداخته‌ایم که شامل پرودروم، اورا، سردرد و پست‌دروم می‌شود.
پرودروم (Prodrome)
پرودروم که با نام‌های «مرحله پیش از سردرد» یا «فاز پیش‌آگاهی» نیز شناخته می‌شود، آغاز حملات میگرنی را نشان می‌دهد. این فاز ممکن است چند ساعت یا حتی چند روز طول بکشد. بیشتر افراد مبتلا به میگرن تجربه پرودروم را دارند، اما لزوماً این مرحله را قبل از هر حمله میگرن تجربه نمی‌کنند. اگر فرد مبتلا به میگرن در حال تجربه پرودروم باشد، پزشک می‌تواند با بررسی این علائم و تحلیل الگوهایش، یک برنامه درمانی را تنظیم کند که ممکن است شدت سردرد را در آینده کاهش دهد.
در طول این فاز، مصرف دارو، کاهش یا اجتناب از سایر عوامل محرک (مانند الکل و غذاهای محرک)، مراقبه، تمرین‌های آرامش‌بخش و سایر روش‌های پیشگیرانه ممکن است در برخی موارد از بروز سردرد جلوگیری کند. علائم پرودروم از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما ممکن است شامل تغییرات خلق‌وخو، از احساس افسردگی یا تحریک‌پذیری گرفته تا مشکل در تمرکز باشد. سایر علائم شامل خستگی، حساسیت به نور و صدا، بی‌خوابی، تهوع، یبوست یا اسهال و سفتی عضلانی، به‌ویژه در گردن و شانه‌هاست. علائمی که به‌طور ویژه به فاز پرودروم میگرن منحصر هستند، شامل خمیازه کشیدن، تمایل به خوردن برخی غذاها و دفع مکرر ادرار است.
اورا (Aura)
اورا یا فاز هاله مشابه تمام مراحل دیگر، لزوماً در هر حمله میگرن رخ نمی‌دهد. افرادی که اورا را تجربه می‌کنند، ممکن است دوره‌هایی از تاری دید یا از دست دادن بینایی را تحمل کنند یا با ظهور الگوهای هندسی، چشمک زدن یا درخشش نورها، یا نقاط کور در یک یا هر دو چشم مواجه شوند. این علائم معمولاً به‌تدریج و طی حداقل 5 دقیقه رخ می‌دهند و ممکن است تا 60 دقیقه ادامه داشته باشند.
همه اوراها به سردرد منتهی نمی‌شوند، اما ازآنجاکه معمولاً قبل از فاز سردرد رخ می‌دهند، ممکن است به‌عنوان هشدار دیگری در ارتباط با یک سردرد بالقوه عمل کنند. اورا در افراد کمی ممکن است بیش از 60 دقیقه طول بکشد و در برخی افراد نیز ممکن است قبل از فاز سردرد رخ ندهد، بلکه پس از شروع سردرد اتفاق بیفتد.
سردرد (Headache)
فاز سردرد در حملات میگرنی با درد در یک یا هر دو طرف سر مشخص می‌شود. این فاز معمولاً از چند ساعت تا سه روز طول می‌کشد. درد این فاز از فردی به فرد دیگر و از حمله‌ای به حمله دیگر متفاوت است. این درد ممکن است از یک طرف سر به طرف دیگر منتقل شود یا از یک طرف شروع شود و سپس به‌تدریج طرف دیگر را درگیر کند. همچنین در برخی حملات میگرنی، ممکن است این درد خفیف و در برخی دیگر ناتوان‌کننده باشد. علاوه‌بر درد، علائم فاز سردرد ممکن است شامل تهوع، بی‌خوابی، اضطراب، حساسیت به صدا، نور و بو باشد. در این فاز، فعالیت‌های روزمره مانند روشن کردن چراغ یا انجام فعالیت‌های بدنی ممکن است برای فرد مبتلا به میگرن تشدید‌کننده باشد.
پست‌دروم (Postdrome)
پست‌دروم که با اصطلاح «خماری میگرن» یا «Migraine hangover» نیز شناخته می‌شود، معمولاً پس از پایان فاز سردرد رخ می‌دهد. مانند پرودروم و اورا، همه افراد آن را تجربه نمی‌کنند، اما در بیشتر موارد رخ می‌دهد. البته ممکن است پست‌دروم پس از هر بار حمله اتفاق نیفتد. مدت این فاز نیز ممکن است در حملات گوناگون متفاوت باشد. گفتنی است که پست‌دروم می‌تواند به اندازه خود سردرد ناتوان‌کننده باشد. علائم پست‌دروم شامل خستگی، بدن‌درد، مشکل در تمرکز، سرگیجه و حساسیت به نور است.
حتی اگر سردرد به پایان رسیده باشد، افراد در دوره پست‌دروم همچنان در حال تجربه حمله میگرن هستند و می‌توانند با اجتناب از عوامل محرک که سردرد را تشدید می‌کند، مانند نورهای روشن و بوهای قوی، از ادامه یافتن یا تشدید آن جلوگیری کنند. برخی افراد گزارش کرده‌اند که در این دوره، با انجام فعالیت‌های آرام‌بخش مانند مراقبه، یوگا، نوشیدن آب و پرهیز از استرس، آرامش یافته‌اند.
جدول زمانی حملات میگرن
درک فازهای فردی میگرن ممکن است نقطه‌ای اساسی در یافتن گزینه درمانی مناسب باشد. داشتن یک دفترچه یادداشت سردرد به افراد مبتلا به میگرن کمک می‌کند تا علائم و فازهایی را که قبل و بعد از هر سردرد تجربه می‌کنند، شناسایی کنند. شناسایی این علائم و استفاده از آن‌ها به‌منظور شناسایی زودهنگام و اقدام به درمان، راهکاری برای کاهش شدت سردرد و در برخی موارد، متوقف کردن آن است.
داشتن دفترچه‌ای که در آن زمان‌بندی حملات میگرنی خود را یادداشت کنید، حتی در صورت نیاز به مراجعه به پزشک، نقش مهمی در روند درمان شما خواهد داشت. اگر حملات میگرنی شما در حال شدید شدن هستند، توصیه می‌شود برای بررسی‌های بیشتر و یافتن راه‌های جدید برای مدیریت سردردهای خود به پزشک متخصص مراجعه کنید.
[منابع: مقاله «زمان‌بندی حمله میگرن» از سایت بنیاد میگرن آمریکا و مقاله «جدول زمانی حملات میگرنی» از سایت وب‌ام‌دی]
زمان‌بندی حمله میگرن چگونه است و چرا این اطلاعات مهم است؟
حملات میگرنی اغلب در چندین فاز رخ می‌دهند: پرودروم، اورا، سردرد و پست‌دروم. هر فاز علائم خاص خود را دارد و ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشد. دانستن این زمان‌بندی به فرد مبتلا کمک می‌کند تا اقدامات لازم را برای کنترل یا کاهش شدت حمله به‌درستی انجام دهد.
فاز پرودروم در حمله میگرن چیست و چه علائمی دارد؟
فاز پرودروم که به‌عنوان «مرحله پیش از سردرد» نیز شناخته می‌شود، نشانه‌ای از شروع حمله میگرن است و ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشد. علائم آن شامل تغییرات خلقی، خستگی، حساسیت به نور و صدا، بی‌خوابی، تهوع، یبوست یا اسهال و سفتی عضلانی است.
اورا در حمله میگرن چه تأثیری دارد و چگونه بروز می‌کند؟
اورا حدود یک‌سوم از افراد مبتلا به میگرن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم اورا شامل تاری دید، از دست دادن موقت بینایی، دیدن الگوهای هندسی یا نقاط کور است. این علائم معمولاً به‌تدریج شکل می‌گیرند و ممکن است تا 60 دقیقه طول بکشند.
فاز سردرد حمله میگرن چه ویژگی‌هایی دارد؟
فاز سردرد حمله میگرن معمولاً با درد در یک یا هر دو طرف سر همراه است و ممکن است از چند ساعت تا سه روز طول بکشد. دیگر علائم آن شامل تهوع، بی‌خوابی، اضطراب و حساسیت به نور و صدا است.
پست‌دروم چیست و چه علائمی دارد؟
پست‌دروم که با عنوان «خماری میگرن» یا «Migraine hangover» نیز شناخته می‌شود، معمولاً پس از پایان فاز سردرد رخ می‌دهد و شامل خستگی، بدن‌درد، سرگیجه و حساسیت به نور است.
چگونه می‌توان علائم و فازهای حمله میگرن را شناسایی و مدیریت کرد؟
داشتن یک دفترچه یادداشت برای ثبت علائم و فازهای مختلف می‌تواند به شناسایی و مدیریت حمله میگرن کمک کند. این کار به شناسایی زودهنگام و درمان حملات کمک می‌کند و ممکن است شدت سردردها را کاهش دهد.